Według założeń projektu ustawy i rozporządzenia MF z lipca 2023 r. podmioty zobowiązane do prowadzenia ewidencji i innych dokumentacji dotyczących wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy miały korzystać z nowego systemu teleinformatycznego – Centralnej Ewidencji Wyrobów Akcyzowych.
Projekt przewidywał 1,5 roczny okres przejściowy, przewidziany wyłącznie dla podmiotów, które w dniu wejścia w życie systemu CEWA prowadziły ewidencje i dokumentacje w formie elektronicznej).
System miał na celu usprawnić nadzór i kontrolę nad obrotem wyrobami akcyzowymi, a także zapewnić większą przejrzystość i bezpieczeństwo w tym obszarze.
Czym jest CEWA?
CEWA to system informatyczny, który miał być wdrażany przez Ministerstwo Finansów, służący do rejestracji i kontrolowania obrotu wyrobami akcyzowymi na terenie Polski.
Rozwiązanie będzie udostępnione bezpłatnie przez Krajową Administrację Skarbową wszystkim podmiotom zobligowanym do prowadzenia szeroko rozumianej dokumentacji akcyzowej.
Do systemu CEWA będą wprowadzane dane dotyczące:
- produkcji, przetwarzania, magazynowania, odbioru, dostawy, wywozu, przywozu, przemieszczania i zużycia wyrobów akcyzowych,
- wydawania, odbioru, przechowywania, niszczenia i zwrotu znaków akcyzy,
- kontroli wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy.
System CEWA będzie również pełnił funkcję archiwum danych, w którym będą przechowywane wszystkie informacje dotyczące obrotu wyrobami akcyzowymi i znakami akcyzy przez okres 10 lat.
Jakie są cele i korzyści z wdrożenia systemu CEWA?
Wprowadzenie systemu CEWA ma na celu realizację następujących celów:
- ograniczenie nieprawidłowości i nadużyć w obrocie wyrobami akcyzowymi, takich jak nielegalna produkcja, dystrybucja i sprzedaż paliw, papierosów, alkoholu czy wyrobów nowatorskich,
- usprawnienie funkcjonowania Krajowej Administracji Skarbowej, poprzez zapewnienie bieżącego i kompleksowego nadzoru nad obrotem wyrobami akcyzowymi, a także ułatwienie przeprowadzania kontroli i postępowań podatkowych,
- zwiększenie dochodów budżetu państwa z tytułu podatku akcyzowego, poprzez zapobieganie unikaniu i uchylaniu się od płacenia tego podatku,
- poprawa jakości i bezpieczeństwa wyrobów akcyzowych dostępnych na rynku, poprzez eliminację produktów nielegalnych, podrabianych lub nieodpowiadających normom jakościowym,
- ułatwienie działalności gospodarczej podmiotom uczestniczącym w obrocie wyrobami akcyzowymi, poprzez uproszczenie i ujednolicenie obowiązków ewidencyjnych i dokumentacyjnych, a także zapewnienie szybkiego i łatwego dostępu do danych.
CEWA – obowiązki dla przedsiębiorców
Podmioty zobowiązane do prowadzenia ewidencji i innych dokumentacji dotyczących wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy będą musiały:
- zarejestrować się w systemie CEWA, podając swoje dane identyfikacyjne i kontaktowe, a także dane dotyczące miejsc prowadzenia działalności związanej z wyrobami akcyzowymi i znakami akcyzy,
- wprowadzać do systemu CEWA dane dotyczące czynności wykonywanych na wyrobach akcyzowych i znakach akcyzy, zgodnie z określonymi terminami i wzorami,
- przechowywać i udostępniać organom podatkowym dane wprowadzone do systemu CEWA, a także dokumenty potwierdzające prawidłowość tych danych,
- stosować się do zaleceń i poleceń organów podatkowych wynikających z analizy danych wprowadzonych do systemu CEWA.
CEWA – sankcje
Podmioty, które nie będą wywiązywać się z obowiązków związanych z systemem CEWA, będą narażone na sankcje administracyjne i karne, takie jak:
- kara pieniężna w wysokości do 100% wartości wyrobów akcyzowych lub znaków akcyzy, których dotyczy naruszenie,
- kara pozbawienia wolności do lat 5,
- zakaz prowadzenia działalności gospodarczej związanej z wyrobami akcyzowymi lub znakami akcyzy.
Jakie są terminy i warunki przejścia na system CEWA?
Prace nad CEWA nie są kontynuowane w nowym Sejmie – stan na styczeń 2024. Możliwym jest natomiast, że system CEWA zostanie wdrożony w późniejszym terminie. Wówczas podmioty zobowiązane do prowadzenia ewidencji i innych dokumentacji dotyczących wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy, będą miały 18 miesięcy na dostosowanie się do nowych przepisów i przejście na system CEWA (o ile w dniu wejścia w życie CEWA będą prowadzić ewidencje w postaci elektronicznej). Jednakże przedsiębiorcy, którzy zdecydują się na wcześniejsze przejście na system CEWA, będą mogli skorzystać z ulg i zwolnień podatkowych, takich jak:
- obniżenie stawki akcyzy o 10% na wyroby energetyczne, napoje alkoholowe i wyroby tytoniowe, które będą wprowadzane do systemu CEWA,
- zwolnienie z obowiązku składania deklaracji akcyzowych i informacji podsumowujących, jeżeli dane te będą zawarte w systemie CEWA,
- zwolnienie z obowiązku składania zabezpieczenia za wyroby akcyzowe przemieszczane w ramach procedury zawieszenia poboru akcyzy, jeżeli dane o przemieszczaniu będą wprowadzane do systemu CEWA.